ساندویچ
تاریخچه
در تاریخ آمده است که ساندویچ در سال ۱۷۶۲ در انگلستان توسط جان مانتاگو “John Montagu”، چهارمین اِرلِ سَندویچ، محبوب شد. به نظر می رسد تاریخچه غذایی به عنوان ساندویچ با نان پر شده با گوشت و پنیر و انواع سس به دوران تمدن باستان برمی گردد. با این همه غذایی به نام ساندویچ به شکل امروزی در قرن 18 میلادی توسط جان مونتاگو به عنوان یکی از کنت های شهری کوچک به نام ساندویچ در کشور انگلستان و اتفاقا از روی تنبلی و علاقه بیش از حدش به بازی اختراع شد. ظاهرا این اشراف زاده آن قدر به بازی علاقمند بوده که اصلا دوست نداشته روال بازی را به خاطر غذا خوردن مختل کند و به همین دلیل معمولا دستور می داد به جای سفره کشیدن و سر میز غذا خوردن تکه ای گوشت گاو نمک زده و برشته شده لای دو برش نان تست برایش بیاورند، غذایی که هم سریع آماده می شد و هم پادشاه می توانست آن را با یک دست بخورد بدون این که اختلالی در جریان بازی به وجود آید. این اتفاق در زمانه ای رخ داد که تشریفات غذا خوردن در میان اشراف زادگان اروپایی آن قدر دست و پاگیر بود که گاهی خدمه را برای به جا آوردن این تشریفات به یاری می طلبیدند.
کم کم آوازه این غذا آسان و خوشمزه در شهر ساندویچ از دربار به سرتاسر شهر رسید و همه مردم غذایی مثل ساندویچ می خواستند اما کم کم برای این که یک اصالت هم به آن بدهند تصمیم گرفتند اسم این غذا را مختصر نمایند و نام شهر خودشان یعنی ساندویچ را روی آن بگذارند. اگر چه غذاهایی شبیه ساندویچ از قرن ها پیش از این میان مردم رایج بودند اما بعد از محبوبیت ساندویچ میان درباریان انگلیس بود که این غذای راحت و خوشمزه شهرت جهانی پیدا کرد. با این همه دستور پخت ساندویچ تا سال ها در کتاب های آشپزی نوشته نشد. چرا؟ چون برای مثال در انگلیس گمان می کردند این کار باعث ورشکستگی رستوران ها می گردد. در آمریکا هم بسیاری از آشپزها تا اواخر قرن هجدهم میلادی مایل به تقلید از سبک آشپزی انگلیسی نبودند.
اینکه چرا روز ۴ نوامبر به این نام نامیده شد هنوز مرجعی در دسترس نمی باشد .
با شروع جنگ جهانی دوم، ساندویچ به طور اختصاصی ثبت شد. این غذا در جنگ، حضوری کاربردی داشت. اما چرا این غذای حاضر و آماده در آمریکا محبوب نبود؟ به نظر می رسید آمریکایی ها قصد داشتند از دستورات غذایی دولت سابق و استعمارگر خود اجتناب کنند. دورانی که آمریکایی ها تلاش داشتند آن را از یاد ببرند. به مرور زمان خاطرات محو شدند و ساندویچ محبوب شد اما محبوب ترین نسخه ی آنها گوشت و بوقلمون نبود، بلکه زبان بود. البته امروزه آمریکایی ها خوردن ساندویچ زبان را تصور هم نمی کنند اما زمانی خیلی محبوب بود. چرا که از آن زمان تا کنون دستورات غذایی متفاوتی برای خلق یک ساندویچ خوشمزه به وجود آمده است. ساندویچ نمادینِ” پسر پو” “Po Boy” در نیواورلئان در زمان بحران بزرگ افسردگی در طی اعتصاب کارگران تراموا به وجود آمد. دو برادر که زمانی صاحب تراموا شدند، یک مغازه ی ساندویچی در نزدیکی تراموا داشتند و به هم قول داده بودند که به هر یک از کارگران اعتصابی یک ساندویچ مجانی دهند. هنگامی که یک مهاجم گرسنه وارد مغازه می شد، دیگران فریاد می زدند که یک “پسر پو” ی دیگر آمد و این نام نمادین بر جا ماند.
عوامل محبوبیت
ساندویچ، به دلیل سادگی در تهیه کردن، قابلیت همراه بردن با خود و تنوع بسیار آن، تقریباً به همه دستورهای غذایی در کشورهای غربی راه یافت. انواع گوناگونی از ساندویچ‌ها در کشورهای مختلف وجود دارند به‌طوری‌که در قالب سرد و گرم و از انواع مختلف نان که لابلای آن مواد غذایی از قبیل: ژامبون، مرغ، تخم‌مرغ، ماهی، گوجه‌فرنگی، خیار، کاهو و غیره گذارده باشند، تشکیل می‌شوند. همبرگر به عنوان یک ساندویچ فوری و گرم یکی از غذاهای اصلی مردم آمریکا محسوب می‌شود.
از لحاظ سلامتی
همه مواد تشکیل دهنده ساندویچ‌ها اعم از نان، محتویات و ادویه‌جاتی که در آنها مصرف می‌شود، باید از سلامت کامل برخوردار باشند. نان ساندویچ‌ها باید از آرد کامل و غنی تهیه شده باشد و هنگام تهیه آنها تا حد ممکن از نان‌های سبوس‌دار و غلات کامل استفاده شود. هنگام تهیه ساندویچ‌ها باید از غذاهای سرخ‌کردنی، گوشت‌ها فرآوری شده و پرچرب مانند سوسیس و کالباس‌ها پرهیز کرد و به جای آن از گوشت‌های سفید و سالم استفاده شود.
وزن و وضعیت فیزیکی هر فرد هنگام تهبه ساندویچ از عوامل کلیدی محسوب می‌شود؛ افرادی که دچار چاقی و اضافه وزن هستند، باید از مصرف مواد سرخ‌کردنی و فرآوری شده در تهیه ساندویچ‌ها بپرهیزند و در مقابل منع چندانی برای افراد لاغر از بابت کالری دریافتی ناشی از خوردن ساندویچ‌ها وجود ندارد. در صورتی که ساندویچ نیازهای غذایی فرد و میزان کالری مورد نیاز را تامین کند و در تهیه آن از مواد سالم استفاده شود، می‌تواند به عنوان یک وعده غذایی کامل در مدرسه، دانشگاه و محل کار مود استفاده قرار گیرد.
ساندویچ های محبوب در دنیا
1. ساندویچ وادا پاو (vada pav) ، هند
ساندویچ پوره سیب زمینی سرخ شده، پر از ادویه و تند و آتشین! این ساندویچ خوشمزه از غذاهای خیابانی محبوب هند است که گیاهخوارها عاشقش هستند. اگر گذرتان به هند بیفتد، تا غذاهای فلفلی آن را امتحان نکنید خودتان را در هند احساس نمی کنید پس در اولین اسنک فروشی بایستید و این ساندویچ را بخرید. اندازه کوچک این ساندویچ یعنی می توانید به راحتی حتی حین قدم زدن در خیابان های شلوغ هند هم آن را بخورید. خیالتان از بابت قیمت این ساندویچ راحت باشد چون از آنجایی که در آن هیچ گوشتی به کار نرفته ارزان است.
2. ساندویچ بان می (Bánh mì) ، ویتنام
ساندویچ خوشمزه ویتنامی ها که با نان باگت درست می شود و با اینکه ویتنامیه اما در همه دنیا محبوب است. این ساندویچ از گوشت، سبزیجات، گشنیز و فلفل تند «هالاپینو» تهیه می شود و طعم متفاوتی دارد. تاثیر زیادی که غذاهای ویتنامی از غذاهای فرانسوی گرفته خودش را کاملا در این ساندویچ نشان می دهد. مطمئنا با رفتن به رستوران های ویتنام و دیدن این ساندویچ خوش آب و رنگ، آن را به همه غذاهای دیگر رستوران ترجیح می دهید.
۳. ساندویچ کباب دونر (Doner kebab) ، ترکیه
کمتر کسی پیدا می شود که تا ترکیه برود و کباب دونرهای خوشمزه آن را نخورد. این ساندویچ با طعم لذیذش حتی در کشورهای اطراف هم محبوب شده و می توانید آن را هم در رستوران های ارزان قیمت و هم در رستوران های لوکس سفارش دهید. برای درست کردن این ساندویچ از گوشت کبابی بره، انواع سبزیجات و ماست استفاده می شود و نتیجه کار ساندویچی می شود که دل همه را آب می اندازد.
۴. ساندویچ سمیتا (cemita) ، مکزیک
نان این ساندویچ با خمیر تخم مرغی درست می شود و همین نکته طعم آن را از این رو به آن رو کرده است. درست است که این نان شبیه نان همبرگر است اما بافت آن کاملا فرق دارد. در این ساندویچ از گوشت سرخ شده، آووکادو و پنیر استفاده می شود. حتما از اینکه آووکادو را در ساندویچ ببینید تعجب می کنید اما آووکادو در رژیم غذایی مکزیکی ها نقش مهمی دارد برای همین پای این میوه حتی به ساندویچ ها هم باز شده است.
۵. ساندویچ آرپا (Arepa) ، کلمبیا
نان این ساندویچ از آرد ذرت درست می شود و در کشورهای آمریکای جنوبی خیلی پرطرفدار است. بیشتر وقت ها مواد داخل این ساندویچ خوشمزه چیزی نیست جز گوشت سوسیس و سس تند و تند که حسابی دهان را می سوزاند!
6. ساندویچ کاتسو ساندو (katsu-sando) ، ژاپن
ساندویچ ژاپنی ها اصلا تجملاتی نیست؛ یک تیکه گوشت سرخ شده به همراه سس مایونز و سس خردل در تکه کوچکی از نان ساندویچی سفید. این ساندویچ خوشمزه اندازه کوچکی دارد پس اصلا نگران چاقی و اضافه وزن نباشید.
7. ساندویچ گوشت دودی (smoked meat) ، کانادا
در کانادا به سراغ هر ساندویچی که بروید در آن از گوشت دودی استفاده شده است. این ساندویچ به صورت سرد سرو می شود و در دو طرف آن هم دو لایه نان گذاشته می شود. خوردن این ساندویچ به همراه سس خردل و خیارشور آنقدر خوشمزه است که مزه اش تا مدت ها زیر زبانتان می ماند.
۸. ساندویچ وگمایت (Vegemite) ، استرالیا
وگمایت یکی از خوراکی های محبوب استرالیایی هاست که مزه شور و تلخی دارد و ظاهرش شبیه شکلات صبحانه است. استرالیایی ها با این خوراکی، ساندویچ های خوشمزه درست می کنند و بیشتر هنگام صبحانه آن را می خوردند. دو تکه نان توست که در لای آن وگمایت و پنیر باشد یکی از خوشمزه تین ساندویچ های استرالیاست که رژیم غذایی هر روز خیلی از مردم اینجا را تشکیل می دهد.
9. ساندویچ مدیانوچه (medianoche) ، کوبا
ساندویچی پر و پیمان که مثل یک غذای کامل آدم را سیر می کند. مدیانوچه به زبان اسپانیایی یعنی نیمه شب برای همین مردم کوبا معمولا این ساندویچ خوشمزه را در آخر شب ها می خورند و در آن از نان کوبایی شیرین استفاده می کنند. این ساندویچ خوشمزه چیزی از عطر و طعم کم ندارد و هر چیزی که فکر می کنید برای خوشمزه شدن یک ساندویچ لازم است در آن به کار می رود؛ از گوشت و پنیر گرفته تا سس خردل و خیارشور.
۱۰. ساندویچ چاکاررو (chacarero) ، شیلی
برای درست کردن این ساندویچ مقوی و خوشمزه از استیک و گوشت بوقلمون استفاده می شود. یکی از مواد اصلی این ساندویچ چیزی است که در ساندویچ دیگر کشورها نیست: لوبیا سبز! لوبیا سبزها را در بالای گوشت و در بین دو نان همبرگر می گذارند.
11. ساندویچ کره ژامبون (jambon beurre) ، فرانسه
در این ساندویچ اول داخل نان باگت را به کره آغشته بعد آن را با ژامبون، پنیر و خیارشور پر می کنند. این ساندویچ هم در خانه بین مادرها پرطرفدار است و هم در کافه ها.
12. ساندویچ بندری (Bandari) ، ایران
سوسیس بندری یا بندری یکی از غذاهای ایرانی است که متعلق به مناطق جنوبی می‌باشد. بندری غذایی نیمه‌فوری محسوب می‌شود. مواد تشکیل‌دهنده این غذا شامل سوسیس، پیاز، رب گوجه‌فرنگی، نمک، فلفل سیاه و ادویه‌جات مانند ادویه کاری می‌باشد. سوسیس بندری باید تند و داغ سرو شود. این غذا معمولاً با نان ساندویچی، سس تند و سالاد سرو می‌شود. این غذا در ساندویچی‌ها معمول است
13. سمبوسه (Samosa) ، ایران
خوراکی است که از خمیر پهن‌شده درست می‌شود به همین دلیل نوعی پای محسوب می‌شود که میانش را با سیب‌زمینی، گوشت کوبیده، پیاز و ادویه پر کرده و در روغن برشته کرده باشند. از خوراکی‌های معروف ایرانی و بیشتر در جنوب و شرق ایران نظیر خوزستان، هرمزگان، خراسان و بلوچستان پخت‌شده و از آنجا به سایر مناطق برده شده‌است. در طبخ سمبوسه از نان لواش، گوشت قرمز، سبزیجات معطر، سیب زمینی، فلفل سیاه، فلفل قرمز، ادویه و برخی مواد دیگر که مرتبط با نوع سمبوسه است استفاده می‌شود.
